MÜBİN ORHON ROBERT VE LİSA SAİNSBURY KOLEKSİYONU

Sainsbury'ler, İngiltere'nin ekonomisinde, siyasetinde olduğu kadar, kültürel yaşamında da etkili olan köklü ailelerinden. Ailenin sanat kurumlarındaki yoğun çalışmalarıyla tanınan üyesi Sir Robert Sainsbury. Yyllarca Metropolitan, Tate gibi müzelerin, sanatla ilgili değişik akademik kurum ve derneklerin yönetimlerinde görev almış, dolayısıyla da şövalyelik ünvanına layık görülmüş. Ancak bunların hepsini gölgeleyen başarısı, 1978 yılında eşi Lady Lisa Sainsbury ile birlikte, Norwich’teki East Anglia Üniversitesi bünyesinde kurdukları Sainsbury Görsel Sanatlar Merkezi. Aynı zamanda müzeoloji ve sanat tarihi konularında akademik çalışmaların da yürütüldüğü ve Norman Foster'in mimarlığı nedeniyle de ilgi odağı olan  bu merkez, Sainsbury'lerin 1933'ten itibaren oluşturmaya başladıkları Avrupa'nın en hatırı sayılır koleksiyonlarından birini barındırıyor. Koleksiyonun ilk bölümü çağdaş Avrupa sanatına, ikinci bölümü ise Avrupa dışı kültürlerin geçmiş sanatlarına ait eserlerden oluşuyor. İlk bölümdeki Degas, Bonnard, Modigliani ve Picasso'ların, Balthus ve Giacometti'lerin, Henry Moore ve Francis Bacon'ların arasında Mübin Orhon'un da 63 eseri bulunuyor.

Sir Robert Sainsbury, eser beğenirken aklından çok hazlarına, duygularına, sezgilerine teslim olduğunu belirtmektedir.[1] Üstelik sanat eserleri karşısındaki bu tutkusu, onların yaratıcılarına da yansımaktadır. Mübin ve düşünceleriyle, uğraşını en yakından paylaştığı arkadaşı Charles Maussion[2] böylesine hayranlık uyandıran sanatçılar arasında herhalde en ayrıcalıklıları olmuştur. Aralarındaki koleksiyoner-sanatçı ilişkisi giderek her atölye ziyaretinin arkasından kutlandığı bir yakınlığa, daha sonra da dostluğa dönüşmüştür. 1960'lardan Mübin Or ­hon'un ölümüne kadar, 20 yıl dolayında süren ilişkileri boyunca Sainsbury çifti sanatçının çalışmalarının en yakın izleyicileri olmuşlar ve bu çalışmaların istisnai örneklerini koleksiyonlarına katmışlardır. Sonunda arkadaşı Maussion'la birlikte Mübin, bu koleksiyondaki savaş sonrası Paris Ekolü döneminin en geniş temsil edilen sanatçıları olmuşlardır.[3]

Mübin'in birkaç yakını dışında pek bilinmeyen ve kendisinin olduğu kadar, bütün çağdaş Türk sanatının da en kapsamlı kişisel koleksiyonlarından birini oluşturan bu birikimden 1992 yılında Abidin Dino ile Haldun Dostoğlu'nun yaptığı sohbetlerden birinde haberdar olduk ve hep birlikte bu Mübin'lerle İstanbul'da bir sergi tasavvur etmeye başladık. O günden beri süren gayretler sonunda, SANART'ın şemsiyesi, Sir Robert ve Lady Sainsbury'nin önerimizi kabul etmeleri ve Yapı ve Kredi Bankasi'nın gerekli ilgiyi ve desteği sağlaması sayesinde şimdi bu tasavvur gerçekleşiyor.

Koleksiyonlarını esirgemeyen Sir Robert ve Lady Sainsbury çiftine, hazırlık çalışmaları boyunca değerli hizmetlerini sunarak benimle iki yıla yakın işbirliği yapan Sainsbury Görsel Sanatlar Merkezi Başkanı Mr. Derek Gillman ve yardımcısı Dr. William Jeffett'a, tasarımıza içten bir ilgiyle yaklaşan Yapı ve Kredi Bankası Genel Müdür Başyardımcısı Sayın Hasan Ersel'e, gayretlerimizi paylaşan Genel Müdür Yardımcısı Sayın Ömer Kayalıoğlu ve Bölüm Yönetmeni Sayın M. Özalp Birol'a, zevkle birlikte çalıştığımız Sayın Veysel Uğurlu'ya ve dokunaklı seslenişiyle kataloğa katkıda bulunan Charles Maussion'a teşekkürlerimizi sunarız.

Bu sergi sevgili dostumuz Abidin Dino'nun ortaya attığı fikir üzerine, Sayın E. Mahir Balcıoğlu'nun başkanı olduğu SANART'ın desteğini sunması, girişimlerimizi birlikte başlattığımız Haldun Dostoğlu'nun en başından beri eksik olmayan katkısı, İngiltere'nin önceki dönemlerdeki büyükelçilerinden Sir Timothy ve Lady Daunt'un, Defne Gürsoy Langham'ın, Siyah-Beyaz Galerisi yöneticisi Sayın Faruk Sade'nin, Mübin Orhon'un kızı Benedicte Schribaux ve Sayın Ahmet Benli'nin değerli yardımları sayesinde gerçekleşmiştir. Kendilerine ve emeği geçen diğer herkese teşekkür ederim.

[1] Sir Robert Sainsbury,”My Criterion for Acquiring- My Purpose in Disposing” The Architectural Review, December, 1978, 347.
[2] Dr. William Jeffett, ”Charles Maussion: The Luminescence of Space”, Maussion, SCVA, Norwich, 1996, 17.
[3] Sarah Wilson, “Paris Sans Fin, 1945- 1975”, Paris After The War 1945- 1975, SCVA, Norwich, 1989.